065- TAY BƯNG DĨA MUỐI...

-------
      @Từ câu ca dao tha thiết...
           Tay bưng dĩa muối... chấm gừng 
       Gừng cay muối mặn xin đừng bỏ nhau

       Trong quá trình google trên mạng về hai câu lục bát này, lại thấy có sự khác nhau như sau :

       Câu lục còn có người ghi : chén / dĩa (thay vì chấm)

       Câu bát có thể dùng : quên / phụ (thay cho bỏ ).

      Ở đây chỉ ghi nhận mà không bàn đến những từ "dị bản" nói trên, xin dành cho những ai quan tâm về văn học, về ca dao, về ngôn ngữ... ngâm cứu giải đáp dùm.

Muối được gom đống để đưa lên bờ

       @...đến thực tế diêm dân

       Để có hạt muối phục vụ nhu cầu đời sống hàng ngày, diêm dân phải trải qua bao khó khăn, vất vả. Cũng chịu cảnh trên nắng dưới nóng như nông dân trồng lúa. Cũng ngày ba bốn bận ra đồng muối thăm nom, đo độ mặn, dự đoán thời tiết,.... Ai nấy đều đen nhẻm, đều là những ông thần...nước mặn cả.

       Duyên hải miền Trung được ghi nhận là vùng thuận lợi cho việc sản xuất muối của Việt Nam, nhờ vào các yếu tố : ít mưa, nhiều nắng nóng, nước biển ít lẫn phù sa sông,... Dưới đây là những hình ảnh ruộng muối và sơ nét về cách làm ra muối của diêm dân ở làng Nại (Khánh Hải, Ninh Hải, Ninh Thuận). Các bạn có thể tìm hiểu thêm về làng Nại (gần khu du lịch Ninh Chữ nổi tiêng, sát bên làng Tri Thủy vang bóng một thời...) ở đây.

Đo độ mặn trong ruộng muối

       @Sơ nét về qui trình sản xuất muối   

Ruộng muối được chia thành nhiều ô chứa nước biển với độ mặn khác nhau

       -Đầu tiên nước biển được bơm vào ô chứa 1, có độ mặn khoảng 30ppt ( 30 phần ngàn). Ở đây được phơi nắng cho nước bốc hơi tự nhiên để đạt độ mặn khoảng từ 50 - 70 ppt 

(thời gian mất khoảng gần 10 -15 ngày).

Bờ ngăn giữa các ô chứa nước biển. Hậu cảnh là núi Đá Chồng

       -Sau đó nước biển được đưa qua ô chứa số 2. Lại tiếp tục phơi nắng để đạt độ mặn khoảng từ 80 - 100ppt ( khoảng gần 10 ngày). 

       Khi nước ô 1 đã qua ô 2 , tiếp tục bơm nước biển vào ô số 1, để cung cấp cho ô 2 ở chu kỳ sau.

Gia cố bờ ngăn ruộng muối . Hậu cảnh chính là núi Cà Đú

       -Nước ô chứa 2 đạt được độ mặn từ 80 - 100ppt, tiếp tục cấp vào ô chứa 3 tiếp tục phơi nắng để đạt độ mặn khoảng 150-200ppt.

Phải thăm chừng độ mặn để xử lí kịp thời 

       -Đợi nước ở ô chứa 3 đạt độ mặn từ 150 - 200ppt thì cấp vào ô kết tinh ( ruộng muối). Tiếp tục phơi nắng, khi độ mặn được khoảng 250ppt, muối bắt đầu kết tinh hạt. Khoảng từ 5 - 7 ngày sẽ thu hoạch muối. 

Gom muối lại thành từng đống nhỏ 

       Như vậy chu kì mỗi lứa muối khoảng 15 ngày hoặc hơn tùy theo người làm, và tùy lượng nước tại ô chứa 3 . Nếu cấp nước từ ô chứa 3 vào ruộng muối nhiều, thì chu kì sẽ kéo dài hơn, nhưng lượng muối thu hoạch cũng nhiều hơn.
       Ở đây có sự "gối đầu" lượng nước vào trong các ô chứa.
       

Thành quả lao động

       Cấu trúc của ruộng muối có 1 ô chứa, 2 ô chứa, hoặc 3 ô chứa là tùy thuộc vào nguồn nước biển ban đầu. Nếu nguồn nước ban đầu có độ mặn càng cao thì có thể dùng 1 hoặc 2 ô chứa để phơi nước cho bay hơi.

Muối được đưa lên gần đường giao thông 

     Vất vả là thế, nhưng hiện nay thu nhập của diêm dân không được như ý. Do giá muối thấp, cuối tháng 4-2011 khoảng từ 300 đến 350 đồng/ kg, không bù lại những khoản đầu tư cho sản xuất. Đến nay, tuần thứ nhì của tháng 5-2011, giá muối có nhích lên một tí : 400 đ/kg

       Thêm nữa Việt Nam lại nhập khẩu muối công nghiệp từ một số quốc gia khác, mỗi năm trung bình 200.000 tấn. Năm 2008, ta nhập lần đầu tiên 40.000 tấn muối ăn từ Ấn, Úc với giá cao hơn giá muối trong nước (1). Đây lại là vấn đề đáng suy nghĩ...

      @Muối trên thế giới

 Những nước có sản lượng muối đáng kể năm 2005  (wikipedia.org)

       Trên bản đồ thế giới năm 2005, quốc gia sản xuất nhiều muối nhất là Hoa Kì với sản lượng 45,9 triệu tấn (100%) , chấm vàng chừng 10% của Hoa Kì và chấm đỏ : 1%... Bạn thấy Việt Nam có mấy chấm đỏ chưa ? 

      +Ở Thái Lan : có lẽ giống như ở Việt Nam thui, tuy nhiên sản lượng ít hơn.

Muối và diêm dân ở Thái  (wikipedia.org)

   +Ở hoang mạc Sahara : Vùng này sản xuất muối bằng hai cách : khai thác muối mỏ hoặc đổ nước từ các giếng mặn vào hộc nhỏ. Chờ nhiệt độ cực kì nóng ở đây làm bốc hơi. Phần còn lại là muối. Do trộn lẫn với cát hoang mạc nên muối ở đây không được trắng tinh như ở ta.                               

Múc nước từ các giếng nước mặn cho vào các hộc nhỏ để nước bay hơi

Muối ở hoang mạc Sahara  (www.trekearth.com)

       

  +Muối mỏ : Có ở một số nước như Pakistan, Ba Lan, Bosnia, Áo, Romania, Bulgaria, Anh, Hoa Kì, Canada,...Nếu mỏ lộ thiên, việc khai thác sẽ dễ dàng.   

 Muối  mỏ (himalayan-natural-salt.lamp.com)

       +Muối ở Biển Chết (Dead Sea)
       Do độ mặn của nước ở đây quá cao (30-35 phần trăm, tức 300-350 phần nghìn, so với độ mặn trung bình ở Biển Đông là 34 phần ngàn) nên có sự thú vị xảy ra như hình dưới đây :

Biển Chết : Nằm trên nước xem báo thoải mái mà không sợ chìm ! (wikipedia.org) 

       @Món dọn thêm:

Những tảng muối kết tinh ngay ngấn nước ở Biển Chết ( travelmania.com)

      
-------
(1) : http://www.baomoi.com/Viet-Nam-lan-dau-tien-nhap-khau-muoi-an/50/3064395.epi
-------